Op een mooie zomerse dag in juni waren we te gast bij Oosterwold Ontkiemt, het 2de ‘Ontmoetingsplein voor stadslandbouw’ over zelf-boeren in de nieuwe wijk Oosterwold in Almere. Bewoners die een kavel kopen, moeten deze voor de helft invullen met een vorm van stadslandbouw. Wij en de WUR zijn zeer benieuwd hoe (toekomstige) bewoners daaraan invulling (gaan) geven en of ze over voldoende informatie en kennis beschikken. De bezoekers waren meer dan bereid hun informatie te delen. Binnen drie uur vulden ruim 100 mensen enthousiast een vragenformulier in. Een geslaagde dag met meer dan 1000 bezoekers op het erf van Boerderij Vliervelden. We informeren je later over de uitslag van de enquête.

Stadslandbouw is de tijdelijkheid voorbij. Dat bleek vrijdag 9 november waar 110 gasten uit Nederland en Vlaanderen zich in Leiden verzamelden voor de tweede vruchtbare bilaterale stadslandbouwdag. Met een warm welkom van wethouder Martine Leewis, die aangaf trots te zijn op de Leidse initiatieven. Ze daagde hen uit te komen met een aanbod waarbij ook lagere sociale groepen worden betrokken. Stichting Leiden Oogst kon haar direct een globaal plan van aanpak en een begroting aanbieden met nieuwe locaties voor zelfoogst/buurtmoestuinen en deed een oproep voor een stedelijke voedselstrategie voor Leiden.

Blue Zone
Er waren presentaties over implementatie van de Blue Zone theorie in stedelijke omgeving, zoals het reeds gerealiseerde Greens in the Park in Den Haag en het nog te bouwen Blue District in de Utrechtse Cartesiusdriehoek door Urban Sync. Een toelichting op de totstandkoming van de breed gedragen de Leuvense voedselstrategie Voedsel Verbindt. Voorbeelden als Gent en garde, Stadsakker Tienen, de aanpak door de Vlaamse Vereniging van Steden en Gemeenten (de evenknie van de VNG) die lokale besturen en ambtenaren op het thema lokale voedselstrategie bij elkaar brengt, van Kievitamines uit Katwijk aan Zee en Groenkracht uit Delft. In workshops werd gesproken over lokale producten in horeca en kantines, de uitwerking van lokale voedselstrategieën, de relatie tussen volkstuinen en stadslandbouw, het betrekken van mensen met een lager inkomen bij stadslandbouwformules en daktuinen voor de duurzaamste kilometer van Nederland in Leiden.

Economisch model
Stadslandbouw is de tijdelijkheid voorbij. Jaarlijks komen er tientallen stadsboeren van de opleiding aan de Warmonderhof/Aeres. Het gebrek aan grond is nu het probleem. ,,Als je niet het geduld hebt de wachten op vrijkomende gemeentelijke gronden benader dan particuliere grondeigenaren”, suggereert opleider Bart Willems. De zelfoogsttuin – er zijn er nu 82 in Nederland – bieden een goed verdienmodel voor de stadsboeren. ,,Stadslandbouw is geen hobby, maar ook een economische model dat bijdraagt aan de korte keten. Het is mooi als gemeenten daar meer oog voor hebben”, stelt Marijtje Mulder, mede-oprichter van zelfoogsttuin Het Zoete Land in Leiden, dat kampt met een wachtlijst van afnemers en ruimte zoekt om te groeien. ,,Kijk vooral ook over gemeentegrenzen heen.”

Groeien
Dirk Van Gijseghem, van de Vlaamse Landmaatschappij: ,,Het is mooi dat we op een dag als deze voorbeelden kunnen uitwisselen. Dat we overkoepelende thema’s zoals logistiek en ruimte bespreken en hoe we als overheid kunnen bijdragen aan oplossingen en steden daarin kunnen ondersteunen. We kijken nu ook naar een overkoepelende Vlaamse voedselstrategie. Daarover kunnen we samen volgend jaar in Vlaanderen verder spreken.” Siebrand van der Ploeg van Stichting Leiden Oogst constateerde: ,,Maak ruimte, laat het groeien, er zijn initiatiefnemers genoeg.” De dag vond plaats in PLNT, centrum voor innovatie en ondernemerschap, dat komend jaar een daktuin krijgt.

 

 
 
 

 
  
 

 
 

,,Vernieuwen en leren is nodig voor de publieke ruimte”, betoogde Jean Eigeman van Stadslandbouw Nederland bij aanvang van het Commons seminar van Drechtstadsboer in Dordrecht over duurzame gebiedsontwikkeling. De nieuwe Omgevingswet geeft ruimte aan burgers om aan de slag te gaan in het publieke domein. Commons staat voor ‘van ons samen’. En daarvan kwamen diverse voorbeelden aan bod om van te leren en bezoekers te inspireren. Voedselbos-expert Xavier San Giorgi vertelde over het proces rond de nog aan te leggen eetbare woonwijk Rijnvliet in Utrecht. Victor Deconinck en Robert Klaassen over Proeftuin Amstelwijck en de opbrengsten van integratie hiervan in een geplande Dordtse woonwijk.

Living Lab Ede – Hoe integreer je alle waarden van stadslandbouw in de inrichting van het buitengebied van het nieuwe World Food Center in Ede? Samen met Smaakstad Ede, Eetbaar Ede, het World Food Center en de gemeente organiseerden we op 31 januari 2018 een living lab om hierover mee te denken. Er werd veel inspiratie bijeen gebracht en getrechterd naar concrete aanbevelingen. Met als doel om de droom van Eetbaar Ede waar te maken: een groot initiatief realiseren waarin de waarden van stadslandbouw vanaf het begin in het gebiedsontwerp zijn meegenomen en worden uitgevoerd. Dit zou enorm bijdragen aan het draagvlak voor de inpassing van stadslandbouw in de gehele Edese woon- en werkomgeving.

België en Nederland ontmoetten elkaar op 15 december 2017 voor het eerst rond het thema Urban Farming. In de Nederlandse ambassade in Brussel volgden zo’n 70 gasten uit Vlaanderen en Nederland inspirerende presentaties over de landelijke, regionale en lokale aanpak van overheid en ondernemers. Enthousiast werden verhalen en kennis gedeeld, ook tijdens het veldbezoek aan Atelier Groot Eiland in Brussel, waar vanuit een moestuin van 1500 vierkante meter een restaurant, een lunchroom, een winkel en bio-markten worden bevoorraadt.

Stadslandbouw leeft in het hele land. Er is veel energie, er zijn veel ideeën en veel bereidheid om elkaar te helpen bij het zoeken naar oplossingen, het delen van kennis en contacten. Dat bleek tijdens de aftrap van het netwerk Stadslandbouw Nederland. Zo’n 70 mensen uit alle hoeken van het land (vanuit onderwijs, overheid, onderzoek, bedrijfsleven en bewoners) waren daarvoor naar Doepark De Nooterhof Zwolle gekomen.