2022 was weer een mooi en actief jaar voor het kennisplatform. We hebben onze activiteiten op een rij gezet.

• de eerste impactanalyse van het Platform Voedsel van Dichtbij,
• de MAEX Impuls die is uitgereikt aan 23 initiatieven,
• ons webinar over voedselraden en het vervolg in een Community of Practice,
• de 5-jarige samenwerking met Vlaanderen en het Kookboek voor lokaal voedselbeleid,
• een Handelsmissie met een vervolg naar een landelijke aanpak Voedsel van dichtbij,
• een ondersteuningsplatform voor regionale netwerken,
• Tijd rijp voor een voedselstrategie in Publiek Denken.

Lees hier de oogst van 2022.

Voedsel van dichtbij maakt ons voedselsysteem duurzamer en onze inwoners potentieel gezonder. Hiermee begint het artikel in de DuurzaamDoor-special van Publiek Denken, een netwerkplatform voor professionals in de publieke sector.

Daken vol bloeiende gewassen, volkstuintjes met seizoensgroenten en balkonnetjes vol met planten en kruiden: stadslandbouw zit in de lift. Dat is een goede zaak, zegt René Bruijns, secretaris Participatietafel Voedsel­transitie bij DuurzaamDoor. ‘Voedsel van dichtbij kan duurzamer zijn, versterkt de sociale cohesie, is klimaat­adaptief. Uitholling van bodem en aarde moeten we niet meer willen en kunnen we deels verhelpen door lokaal te produceren en te consumeren. We gaan terug naar ons eigen eten.’

Lokale voedselprojecten hebben een grote maatschappelijke waarde. Ze dragen bij aan duurzame steden en gemeenschappen en aan gezondheid en welzijn, blijkt uit de analyse van 314 initiatieven op het MAEX-platform Voedsel van Dichtbij. Zij vertegenwoordigen gezamenlijk een impactwaarde van ruim 68.5 miljoen euro. De projecten willen van nog meer betekenis zijn. In november dienden tientallen initiatieven plannen in voor de eerste grote Impuls Voedsel.

Het MAEX-platform Voedsel van Dichtbij is in oktober 2021 gelanceerd, in opdracht van van Kennisplatform Stadslandbouw Nederland en DuurzaamDoor. Zij zien de Social Handprint van de MAEX als een manier om lokale en regionale voedselprojecten en voedselgemeenschappen te ondersteunen.
,,Het inzicht in hun impact en behoeften kunnen de projecten benutten voor hun eigen ontwikkeling, en om zichzelf te presenteren richting lokale overheid en financiers”, zegt voorzitter Jean Eigeman van Stadslandbouw Nederland. ,,Bovendien geeft deze analyse aan wat een enorme impact de initiatieven gezamenlijk hebben.’’

Het Haagse Voedselbos Mariahoeve ontving in 2021 de eerste MAEX Impuls Voedsel van dichtbij. ,,De 2500 euro waren heel welkom voor ons project om jongeren bij ons voedselbos te betrekken. Het toonde dat we er echt mee aan de slag wilde en heeft geholpen om andere fondsen te werven.”

Jan Morsch van het voedselbos blikt een jaar later terug op de besteding van het bedrag. Van een idee zonder financiering
werd het een project waar nu vier Haagse jongeren een training volgen om kennis te maken met eetbaar groen en het verwerken ervan. Dit in combinatie met vaardigheden als gastvrijheid, het samenstellen van een menu en het maken van uitnodigingen.

Hij vertelt: ,,Met de jongeren gaan we aan de slag in pop-up restaurants in het Voedselbos. Daar willen we bedrijven uit de buurt een lunch aanbieden. Zo ondersteunen we jongeren uit de wijk Mariahoeve die nog niet zo goed weten wat ze willen. Zij komen bij ons via het jeugdwerk. In 2023 willen we scholieren uit de wijk laten kennismaken met voedsel van dichtbij: zo leren ze dat het eten groeit voor je voeten.’’

Vanaf 1 november (10.00 uur) t/m 8 november kan je een aanvraag indienen voor de MAEX Impuls Voedsel van 2500 euro. De MAEX Impuls is een financiële bijdrage voor initiatieven die hun organisatiekracht duurzaam willen versterken en/of professionaliseren, een onderdeel dat vaak moeilijk te financieren is. Sta jij nog niet op de MAEX? Maak dan nu gratis een profiel aan!

Vijf jaar samenwerking met de VVSG en Vlaamse Land Maatschappij (VLM) in Vlaanderen vierden we op 27 september 2022 tijdens de Vlaamse Voedseldag van Abdij van Park in Leuven. Opnieuw veel inspiratie opgedaan van onder anderen Vlaamse schepenen (wethouders) die in hun gemeente bezig zijn met lokaal voedselbeleid, korte keten, voedselverspilling en de link tussen duurzaam en betaalbaar eten en gezondheid en jeugd. Veel mooie voorbeelden waar we in Nederland van kunnen leren. Vanuit Engeland spraken Carolyn Steel (HungryCity, Sitopia) en Tristram Stuart (Feedback – vecht wereldwijd tegen voedselverspilling). Ook zij benadrukten de rol van gemeenten en riepen op: neem voedsel weer serieus!

Een week eerder, op 21 september waren we te gast bij de Nederlandse ambassadeur in Vlaanderen, net als vijf jaar geleden, om stil te staan bij deze samenwerking. Ambassadeur Pieter-Jan Kleiweg de Zwaan leidde het gesprek over voedselstrategie en korte keten en het grensoverschrijdend kunnen samenwerken en van elkaar leren. Onder anderen Silke Beirens, schepen van Mens en Milieu in Oostende en  Simon de Boeck, burgemeester van Gooik, lichtten toe hoe zij als lokale bestuurders inzetten op een duurzame voedselstrategie.

Tijdens de Vlaamse Voedseldag is een Engagementsverklaring lokaal voedselbeleid gepresenteerd. Hierin lees je over de cruciale rol van lokale besturen, de kracht van co-creatie en waarom voedsel verbindt.

Tevens werd drie jaar met lokale besturen werken aan circulair voedselbeleid (2020-2022) vastgelegd in het Kookboek Lokaal voedselbeleid. Vol ingrediënten en recepten om uit te rollen over Vlaanderen en Nederland.

Met een divers gezelschap waren we te gast op de Floriade Expo 2022 en bij biologische boerderij Vliervelden in Almere om van gedachten te wisselen over een nationaal programma van gemeenten, stadslandbouw en voedselgemeenschappen. Een nationaal programma in opdracht van het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit heeft als doel voedsel van dichtbij hoger te positioneren op de gemeentelijke beleidsagenda, en samenwerking te bevorderen met partners die zich inzetten voor de voedseltransitie. Hierdoor moet de beweging van onderop meer stevigheid krijgen, beter zichtbaar worden en de impact groter worden.

Voedselraden zijn belangrijk om de noodzakelijke verandering van het voedselsysteem te agenderen in gemeenten. Ze bieden gemeenten de mogelijkheid om over voedsel een dialoog aan te gaan met de samenleving en de brede welvaart tot leven te brengen.

Voedselraden zijn in ons land betrekkelijk nieuw. Nederland telt er vijf: drie in Amsterdam, een in Ede en een in Den Haag. In Duitstalige landen en Italië, in Canada en de Verenigde Staten zijn Food Policy Councils meer bekend. Ook de EU erkent de rol van burgers en voedselraden in de transitie van het voedselsysteem.

Om meer bekendheid te genereren is het webinar ‘Voedselraden als verbindende schakels’ georganiseerd door het kennisplatform Stadslandbouw Nederland, het Amsterdam Network for Food Planning, voedselraad Ede en het programma DuurzaamDoor (RVO).

Het was de eerste keer in Nederland dat er uitgebreid over is gesproken en kennis is gedeeld: wat is een voedselraad? Waarom zijn voedselraden belangrijk? Zijn er verschillen in aanpak? En hoe zet je eigenlijk zo’n voedselraad op? Lees hieronder het antwoord op deze vragen en bekijk de samenvatting van dit webinar of het gehele webinar.

In Nederland zijn ze in opkomst, in de ons omringende landen zijn al veel meer lokale en regionale voedselraden actief. In Duitsland heeft zelfs bijna elke streek en stad nu een eigen voedselraad. In een voedselraad spreken voedselbewuste burgers zich uit over het voedselbeleid van de lokale/ regionale overheid en de werking van de markt. Door mee te praten en te beslissen krijgen consumenten meer vat op de voedselvoorziening.

In ons webinar Voedselraden als Verbindende Schakel op dinsdag 29 maart tussen 14.00 en 16.00 uur maken we kennis met voedselraden.