Stadslandbouw leeft in het hele land. Er is veel energie, er zijn veel ideeën en veel bereidheid om elkaar te helpen bij het zoeken naar oplossingen, het delen van kennis en contacten. Dat bleek tijdens de aftrap van het netwerk Stadslandbouw Nederland. Zo’n 70 mensen uit alle hoeken van het land (vanuit onderwijs, overheid, onderzoek, bedrijfsleven en bewoners) waren daarvoor naar Doepark De Nooterhof Zwolle gekomen.

Werkelijke waarde van stadslandbouw

Ton Duffhues, van het Atelier Waarden van het land, nam ons mee in de ontwikkeling van de (stads)landbouw en waardenoriëntatie. Hij constateerde dat het denken in tegenstellingen de boventoon voert in de discussie over voedselsystemen/bewegingen. “De vraag zou moeten zijn: wat zijn de menselijke waarden en waarom? Verstaan we elkaar? Wat zijn de dilemma’s. Natuur, voedsel en dieren kennen zichzelf geen waarden toe, dat doen wij. Wij maken een keuze voor zelfvoorzienende of industriële voedselsystemen. In welke samenleving willen we leven? En waar sta je zelf?”
Hij wees op de potentie van stadslandbouw die van serieuze betekenis kan zijn en los van de voedseldiscussie bijdraagt aan bijvoorbeeld klimaatbestendige steden en aan sociale waarden zoals zorg, educatie, arbeid. “Het is ‘common good’, daar zit de kern van het verhaal: samen zorg dragen voor deze thema’s. Het zou mooi zijn als politici en beleidsmakers stadslandbouw op werkelijke waarde weten te schatten. Dat zal de samenleving geen windeieren leggen.”
Op de vraag van Marjel Neefjes over het financieren van een stadsboerderij, antwoordt hij: “Stel vooral sociale en ecologische waarden centraal in je businessplan. En steek tijd en energie in de mensen met de goede intenties die het tot een succes gaan maken.” Bekijk hier de presentatie van Ton Duffhues met boeksuggesties.

Onderdeel bredere beweging

Jean Eigeman, bestuurlijk moderator van de vereniging GDO: “Stadslandbouw is een brede beweging. Het sluit aan bij de noodzaak de stad minder stenig te maken. Een groene stad is een gezonde stad. Centra voor natuur- en milieueducatie (NME) – die jaarlijks zo’n 30 miljoen bezoekers trekken – zijn op dat gebied leerplekken en kunnen ook bijdragen aan de versteviging en het bewustzijn rond stadslandbouw.”
Estella Franssen vertelt dat haar NME-centrum De Ulebelt in Deventer vooral kijkt wat partijen nodig hebben en behoeftes bij elkaar brengt. “Dat is ook een vorm van permacultuur.” Het centrum verbindt bewoners, ondernemers, waterschap, sociale werkvoorziening, regelt compost, zaaigoed, plantgoed, levende have en vrijwilligersondersteuning. ”In de begeleiding van samenwerking is veel te winnen om initiatieven in stand te houden.”
Henk Renting van de City Deal Voedsel op de stedelijke agenda was enthousiast over de verscheidenheid aan mensen op de startbijeenkomst en hun lokale verhalen en successen. Hij zag zeker mogelijkheden voor dwarsverbanden en een belang om te ontschotten en verbindingen te maken.

Zoektocht in Zwolle

Initiatiefnemer Jos van Leussen inspireerde de aanwezigen met zijn verhaal: zijn droom om boer te worden en hoe hij als ondernemer in het vastgoed mensen enthousiast heeft gekregen voor het plan Zwolse Stadslanderijen: het gemengd bedrijfssysteem (bestaande uit meerdere bedrijven) terugbrengen rond de stad op gronden waarvan duidelijk is dat ze niet of voorlopig niet bebouwd gaan worden. Een zoektocht naar organisatievormen, afzet- en verdienmodellen. “Een belangrijke uitdaging: hoe krijgen we het eten op het bord bij de Zwollenaren?” De eerste boeren zijn over de streep, de eerste ossen lopen op braakliggend terrein en de eerste consumenten halen hun eten van dichtbij. Hier vind je zijn presentatie.

‘Stukje vlees komt tot leven’

Biologische varkensboer Jeroen Neimeijer uit Heino deelde zijn ervaring met de korte keten: “Je bent een heel jaar bezig je dieren te voeden en op een gezonde manier groot te brengen. Als mensen hun vlees bij mij komen halen, weet je eindelijk wie je varken opeet. Ze vertellen wat ze ermee hebben gedaan, hoe het smaakte. Zo komt – hoe raar het ook klinkt – een stukje vlees tot leven. Dat geeft waardering en voldoening. Ook als boer wil je de verbinding voelen.”

Mengvormen

Volgens Rosanne Metaal, ministerie van Economische Zaken, is Nederland absoluut vooruitstrevend als energieke samenleving, ook op het gebied van stads- en verticale landbouw. ,,Momenteel zit er vrijwel niets tussen stad en landbouw. In andere landen vind je meer mengvormen, waar we van kunnen leren. De financiële krapte in Europa dwingt ook naar het zoeken van andere uitgangen. Sociale innovatie vindt plaats buiten de keten”, gaf ze mee.

Vragen en kennis delen

In een open space deelden initiatiefnemers hun vragen over verdienmodellen, het omgaan met stijgende vastgoedwaarden en tegenstrijdigheid binnen gemeentelijke afdelingen, het uitrollen van een productielandschap over een groot gebied, lokaal produceren maar niet lokaal kunnen verwerken, het verbinden van boeren en burgers, de samenwerking tussen groen en ‘grijs’ onderwijs en een zoektocht naar een voedselbos. Gedreven dachten de aanwezigen mee in de vraagstukken om samen een stap verder te komen. Kortom, voer voor meer.

Je kunt ook meedenken over de ontwikkeling van Stadslandbouw Nederland. Waar heb jij behoefte aan? Hoe kunnen we elkaar in het netwerk verder helpen? Laat het weten op info@stadslandbouwnederland.nl

Hier zie je de tekening vol verhalen en een impressie van de startbijeenkomst groeien.